Lonneke is teamleider van de Vertaalafdeling bij In鈥檛o Languages en werkt al bijna 25 jaar in de vertaalwereld, waar ze alle technologische ontwikkelingen met interesse heeft gevolgd. In de loop van de tijd heeft ze gezien hoe vertaaltechnologie 鈥� vertaalsoftware, spraakherkenning en vertaalmachines 鈥� steeds meer aan terrein heeft gewonnen. Lonneke: 鈥淏ijna iedereen die in een andere taal moet schrijven, heeft wel eens een vertaalmachine gebruikt. Het is nou eenmaal een makkelijke, snelle oplossing en bovendien gratis. Daarbij zijn vertaalmachines ook steeds beter geworden en komen de echte blunders gelukkig niet zo vaak meer voor.鈥�
Onwetendheid
Waar veel mensen echter bij het gebruik van gratis vertaalmachines niet bij stilstaan, is dat ze zelf bijdragen aan de ontwikkeling van de vertaalmachine. 鈥淎lle teksten die worden ingevoerd, worden opgeslagen en hergebruikt ter verbetering van de vertaalmachine. Op basis van alle input bepalen onderliggende algoritmes vervolgens welke vertaling het meest waarschijnlijk is,鈥� legt Lonneke uit.
鈥淛e geeft door zo鈥檔 tool te gebruiken dus feitelijk automatisch toestemming dat jouw tekst daarvoor gebruikt mag worden. Daarbij: als je je tekst door een gratis vertaalmachine haalt, draag je ook het eigendomsrecht van de tekst over aan het bedrijf achter de vertaalmachine. Als het niet je eigen tekst is, zou je hiervoor dus vanuit de Auteurswet eigenlijk eerst toestemming moeten vragen aan degene die de tekst heeft geschreven. Dit alles geldt trouwens niet alleen voor websites als Google Translate en DeepL, maar ook voor het vertaalprogramma van het Officepakket.鈥�
"Je draagt automatisch het eigendomsrecht over aan het bedrijf achter de vertaalmachine"
Bewustwording
Dat veel mensen zich niet realiseren dat ze met zo鈥檔 vertaling automatisch hun tekst openbaar maken, is best gevaarlijk, vindt Lonneke. 鈥淚nformatie kan in verkeerde handen vallen. Veel mensen hebben hier geen weet van. En dat is precies de reden waarom we er bewustwording over willen cre毛ren. Stel je voor dat een wetenschappelijke vinding vroegtijdig openbaar wordt, door onwetendheid en daarmee onverantwoord gebruik van zo鈥檔 vertaaltool.鈥� In sommige gevallen is het niet alleen onverstandig om een gratis vertaalmachine te gebruiken, maar zelfs niet toegestaan. 鈥淓en personeelsdossier op die manier vertalen is bijvoorbeeld echt onaanvaardbaar, omdat de privacy hiermee wordt geschonden,鈥� licht Lonneke toe. 鈥淢aar ook een korte e-mail kan al vertrouwelijke informatie bevatten. Kortom: denk altijd eerst goed na voor je een tekst door een gratis vertaalmachine haalt.鈥�
Verantwoord gebruik
Iedereen is inmiddels zo gewend aan het gemak van gratis vertaalmachines, dat ze niet meer weg te denken zijn uit de dagelijkse praktijk. 鈥淓n we kunnen ze ook wel gebruiken,鈥� aldus Lonneke, 鈥渮olang je je maar bewust bent van de risico鈥檚 en je ze op een verantwoorde manier inzet.鈥� Om er zeker van te zijn dat er geen datalek ontstaat, adviseert Lonneke om op het werk uitsluitend te werken met de betaalde licentie van vertaalmachines. Op die manier weet je zeker dat je tekst niet wordt gedeeld op internet en de inhoud niet voor verkeerde doeleinden wordt gebruikt. Heb je zelf niet de mogelijkheid om zo鈥檔 tool aan te schaffen, dan kun je je teksten tegen een geringe vergoeding laten vertalen binnen de beveiligde vertaalomgeving van In鈥檛o Languages.
"Een vertaalmachine duidt steevast artsen aan als man, en verpleegkundigen als vrouw"
Menselijke inbreng blijft onmisbaar
Een andere reden om de vertaalmachine met enige terughoudendheid in te zetten is dat de ruwe output van een machinevertaling vaak echt nog niet goed genoeg is. Hoewel vertaalmachines in de loop der jaren beter zijn geworden, zelfs voor een 鈥榚xotische鈥� taal als het Nederlands, kun je een machinevertaling niet ongezien gebruiken en blijft de menselijke inbreng van onmisbare waarde.
Lonneke: 鈥淢et humor en woordgrappen 鈥� om maar eens wat voorbeelden te noemen 鈥� kan een vertaalmachine vaak niet uit de voeten. En er sluipen soms onbedoeld gendervooroordelen in een vertaling: zo worden artsen steevast aangeduid als man en verpleegkundigen als vrouw. Ook heeft de machine lak aan culturele conventies: wat in de ene taal heel goed kan, kun je in een andere taal echt niet zo zeggen. Een machinevertaling kan dus onbedoeld ongepast of zelfs kwetsend zijn.鈥�
Garbage in, garbage out
Tot slot geldt bij machinevertalingen: garbage in, garbage out. Laat je een slecht geschreven tekst door een machine vertalen, dan komt er een slechte, vaak onbegrijpelijke vertaling uitrollen. 鈥淏ij een menselijke vertaling hebben vertalers weliswaar ook meer werk aan een slechte brontekst,鈥� zegt Lonneke, 鈥渕aar ze leveren doorgaans toch een goede vertaling af of in ieder geval beter dan het origineel. Al was het alleen maar omdat ze navraag doen over de tekst als deze echt niet duidelijk is.鈥�
Daarom adviseert Lonneke: 鈥淚s je tekst voor intern gebruik en wil je gewoon snel weten wat er in een tekst staat, dan volstaat het gebruik van een vertaalmachine. Ga je de tekst verspreiden onder collega鈥檚, dan is het verstandig om de machinevertaling heel kritisch na te lezen. Wordt een tekst gedeeld met klanten, partners of andere ge茂nteresseerden, of plaats je de vertaling bijvoorbeeld op je website, dan is het beter om te kiezen voor een menselijke vertaling, gemaakt door een professionele vertaler en revisor met de juiste vakkennis.鈥�
Beveiligde machinevertaling met professionele nabewerking
Is er te weinig budget of tijd voor een menselijke vertaling, dan kan machinevertaling met nabewerking een uitkomst zijn. In鈥檛o Languages heeft deze dienst onlangs aan het dienstenpakket toegevoegd. 鈥淲il je een vertaling met nabewerking, dan wordt de vertaling eerst in een beveiligde omgeving vertaald met een vertaalmachine. Daarna kijkt een professionele redacteur de machinevertaling na op accuratesse, context, consistentie, culturele conventies en (inclusief) taalgebruik,鈥� licht Lonneke toe. 鈥淶o ben je ervan verzekerd dat je een goed leesbare vertaling ontvangt die geschikt is voor de doelgroep. En niet onbelangrijk: gemaakt binnen een beveiligde omgeving!鈥�
Wil je vrijblijvend advies om te zien welke diensten het beste passen bij je interne en externe communicatie en hoe deze ook vanuit veiligheid goed zijn ingeregeld, dan kijken de medewerkers van de vertaalafdeling van In'to Languages graag met je mee.
